Öznel Anlatım: Doğruluğu veya yanlışlığı kişiden kişiye değişen, kanıtlanamayan yargıları içeren cümlelerdir.

Nesnel Anlatım: Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişmeyen, kanıtlanabilen yargılardır.

İstanbul, tarihi ve doğal güzellikleriyle dünyanın en güzel şehirlerindendir.

*Güzellik kavramı kişiden kişiye değişebilir, özneldir.

Toplantıda konuşulanlar çok sıkıcıydı.

*Sıkıcılık kavramı kişiden kişiye değişebilir, özneldir.

Filmde olaylar küçük bir kasabada geçiyor.

*Filmde olayların küçük bir kasabada geçtiği değişmez bir gerçektir. Nesneldir.

Ay,dünyanın uydusudur.

*Bilimsel veriler nesneldir.

Başarılı olmak için önce başarıya şartlanmak gerekir.

*Tamamen öznel bir cümledir, başarının şartları kişiden kişiye değişir.

Neden Sonuç ve Amaç Sonuç Cümleleri

*Bağlaçtan önceki yargı gerçekleşmişse neden-sonuç, henüz gerçekleşmemişse amaç-sonuç cümlesidir.

*Bağlacın yerine “amacıyla” kelimesini koyabiliyorsak amaç sonuç, koyamıyorsak neden sonuç cümlesidir.

**Neden sonuç cümleleri aynı zamanda gerekçeli yargılardır.

Para çekmek için bankaya gitti. (para çekmek henüz gerçeklememiş, amaç-sonuç)

(Para çekmek amacıyla bankaya gitti.)

Para çektiği için alışverişe gitti. (Para çekme işi gerçekleşmiş, neden-sonuç)

• Borçlarından kurtulmak için evini satmış (amaç-sonuç)
• Aşırı sıcaklar yüzünden can kaybı yaşandı. (neden-sonuç)
• Sen gelmedin diye açmadı güller. (neden-sonuç)
• Bir ev almak için yıllardır para biriktiriyoruz. (amaç-sonuç)

• Koşul (Şart) Cümleleri

• Eylemin gerçekleşmesinin bir koşula bağlı olduğu cümlelerdir.

• Ödevini bitirirsen oynamaya gidebilirsin.
• Yeterli çalışırsan sınavı kazanırsın.
• Kimseyi üzmeyin ki başkaları da sizi üzmesin.

• Karşılaştırma Cümleleri

• Herhangi iki şey arasında karşılaştırma yapmaktır.

• Daha, en, ise gibi kelimelerle oluşturulur.
• Yağmur denizden daha çalışkan bir öğrencidir.
• İstanbul kalabalık bir şehir İzmir ise daha sakin.
• En sevdiğim şair Orhan Veli’dir.

• Doğrudan ve Dolaylı Anlatım

• Doğrudan anlatım bir kişinin, başkasının sözlerini hiç değiştirmeden aynen aktarmasıdır.
• Dolaylı anlatım ise bir kişinin başkasının sözlerini kendi ifadeleriyle anlatmasıdır.

• Babam bana “Annen ve ben Konya’nın bir ilçesinde doğup büyüdük.” dedi. (doğrudan anlatım)
• Babam bana, annem ve kendisinin Konya’nın bir ilçesinde doğup büyüdüklerini söyledi. (dolaylı anlatım)

• Sitem ve Yakınma Cümleleri

• Bir kişiye olan dargınlığı kırgınlığı öfkelenmeden belirtmeye sitem denir.
• Bir şeyden şikayet etmeye yakınma denir.

• Dün yüzüme bile bakmadan gittin. (sitem)
• Her gün bu evi temizlemekten bıktım. (yakınma)

• Tanım Cümlesi

• Bu nedir sorusunun cevabını veren cümlelerdir.
• Öznel veya nesnel olabilir.

• Şiir gönülden gönüle ulaşan bir köprüdür.
• Kanguru arka ayakları üzerinde sıçrayabilen otçul, keseli bir hayvandır.

• İçerik ve Üslup

• İçerik bir yazının konusunu bir şiirin temasını yani eserde nelerden söz edildiğini anlatan cümlelerdir.
• Üslup bir konunun yazar tarafından nasıl anlatıldığıdır.
• Dilinin ağır sade veya akıcı olması, anlatımının sanatlı süslü yada açık olması, kullandığı cümlelerin uzun kısa düz devrik olması gibi ifadeler üslup belirten cümlelerdir.

• Yazar bu eserinde eşini kaybeden iki çocuklu genç bir bayanın hayat mücadelesini ele almış. (içerik)
• Yazar romanında halk söyleyişlerinden ve deyimlerden sıkça yararlanmış. (üslup)

• Varsayım

• Henüz gerçekleşmemiş bir olayı olmuş gibi hayal etmektir.

• Farz edelim ki seni de çağırdılar, gider misin?
• Tut ki bir gün dünyayı geziyorsun.

• Tahmin (Sezgi)

• Akla veya verilere dayanarak bir olayın olup olmayacağını önceden kestirmeye çalışmaktır.

• Senin bu konuyu çabuk anlayacağını sanıyorum.
• Birinciliği bizim okulun alacağını tahmin ediyorum.

• Olasılık (ihtimal)

• Gerçekleşmesi kesin olmayan bir olayın veya durumun gerçekleşmesinin olabilirlik durumudur.

• Belki toplantıdan sonra eve gideriz.
• Akşama işleri biterse bize gelebilir.

• Pişmanlık ve Hayıflanma Cümleleri

• Pişmanlık geçmişte yapılmış olan bir şeyden duyulan üzüntü, hayıflanma ise fırsat varken yapılmamış olan bir şeyden duyulan üzüntüdür.

• Keşke ona o kadar kötü sözler söylemeseydim. (pişmanlık)
• Keşke emekli ikramiyemi aldığımda ev alsaydım. (hayıflanma)
• Ah gençken gezip eğlenmek varmış. (hayıflanma)
• Buzlu yolda arabayı o kadar hızlı kullanmamalıydım. (pişmanlık)

• Ön Yargı Cümleleri

• Henüz gerçekleşmemiş bir olay veya durumun nasıl sonuçlanacağıyla ilgili olumlu yada olumsuz hüküm veren cümleleridir.

• Eminim yine sınavı kazanamayacak.
• Biliyorum benim oğlum dişçiliği kazanacak.

• Kanıksama ve Yadsıma Cümleleri

• Kanıksama bir şeyin çok duyulması çok tekrarlanması sebebiyle ondan etkilenmez hale gelmektir.
• Halk benzine zam gelmesine artık tepki göstermiyor.

• Yadsıma; inkar etme, kabul etmeme demektir
• Yok canım uyumuyorum, sadece gözlerimi dinlendiriyorum.

• Küçümseme ve Azımsama Cümleleri

• Bir şeye değer vermeyip onu küçük görmek küçümsemek, bir şeyi miktar olarak az bulmak azımsamaktır.

• Yoksa o sınavı kazanabileceğini mi sanıyor. (küçümseme)
• Bu kadar parayla ne alabileceğini sanıyorsun? (azımsama)

• Beklenti ve Gerçekleşmemiş Beklenti

• Sınavdan iyi bir puan alacağını umuyor. (beklenti)
• Sınavdan iyi bir puan alacağını umuyordu. (gerçekleşmemiş beklenti)