Dil Bilgisi Konuları

Konu anlatımları ayrıntılı olarak  sol taraftaki menülerin içinde bulunmaktadır.

Birleşik Zamanlı Fiiller

1. Birleşik Zamanlı Fiiller (Hikâye Birleşik Zamanlı Fiil, Rivayet Birleşik Zamanlı Fiil, Şart Birleşik Zamanlı Fiil) 2. Birleşik Zamanlı Fiillerin Cümleye Kattığı Anlamlar

25737

Birleşik zamanlı fiiller, basit zamanlı fiillere ek fiil getirilmesiyle oluşturulur. Konunun ayrıntıların geçmeden önce basit zamanlı fiil nedir, hatırlayalım:

 

Basit Zamanlı Fiil (Basit Çekimli Eylem)

Sadece bir kip eki almış fiillere basit zamanlı fiil denir. Basit çekimli fiiller, haber kipi veya dilek kipieklerinden sadece birini alarak çekimlenir.
 

Ek Fiil

1. İsim Cümlelerinde Ek Fiil (İsim Soylu Sözcükleri Yüklem Yapmak) 2. Fiil Cümlelerinde Ek Fiil (Basit Zamanlı Fiilleri Birleşik Zamanlı Yapmak)

35944

İsim ve isim soylu sözcüklerin yüklem görevinde kullanılmasını sağlayan, ayrıca eklendiği çekimli fiilleri, birleşik zamanlı fiil yapan ek biçimindeki yardımcı eyleme ek fiil (ek eylem) denir. Ek fiil mastar olarak anlamı olmayan “-i(mek)” fiilidir. Konuşmada ve yazmada ek fiildeki “-i” genellikle düşer.
 

Fiil Çekimi (Fiillerde Kip, Kişi, Olumsuzluk ve Soru)

29397

 

KONU BAŞLIKLARI

1.       Fiillerde Kip

1.       Haber Kipleri

1.       Geçmiş Zaman

2.       Şimdiki Zaman

3.       Gelecek Zaman

4.       Geniş Zaman

2.       Dilek Kipleri

1.       Gereklilik Kipi

2.       Şart (Koşul) Kipi

3.       İstek Kipi

4.       Emir Kipi

2.       Fiillerde Kişi

3.       Fiillerde Olumsuzluk

4.       Fiillerde Soru

 

Çekimli Fiil

Çekimli fiil, belirli bir zaman ya da dileği kişiyle birlikte gösteren fiillere denir. Çekimli fiil, kişi ve kip ekleri yardımıyla çekimlenir. İkinci tekil kişi emir kipi çekimi hariç bütün fiiller çekim eki alır. Fiil çekim ekleri, fiil kök veya gövdelerine eklenerek, fiillerin zamanını, yapılış şeklini ve şahsını (eylemi yapan kişiyi) belirtirler.

Yapılarına Göre Fiiller (Basit, Türemiş ve Birleşik Fiiller)

53955

 

KONU BAŞLIKLARI

1.       Basit Fiiller

2.       Türemiş Fiiller

3.       Birleşik Fiiller

o    Kurallı Birleşik Fiiller

o    Yardımcı Eylemle Kurulan Birleşik Fiiller

o    Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller

 

Yapısına Göre Fiiller

Yapı bakımından fiiller; basit fiiller, türemiş fiiller ve birleşik fiiller olmak üzere üç grupta incelenir.
 

Fiillerin Anlam Özellikleri (İş, Oluş ve Durum Fiilleri)

1. İş (Kılış) Fiili 2. Durum Fiili 3. Oluş Fiili

64244

İş, oluş, durum ve hareket bildiren sözcüklere fiil (eylem) denir.

Anlamlarına göre fiiller; iş fiilleri, oluş fiilleri ve durum fiilleri olmak üzere üç grupta incelenir.

Fiil (Eylem)

64019

Bir eylemi, bir durumu veya bir oluşu anlatan sözcüklere fiil (eylem) denir. Fiiller kip (zaman) ve kişi (şahıs) eklerini alarak çekimlenir.

Örnek

» gel, gör, sev, uç, bak, kalk, sor, ye, oku…

 

 >  Bir kelimenin fiil olup olmadığını anlamak için “-me /-ma” olumsuzluk ekini ya da “-mak / -mek” mastar ekini kullanırız. Eğer bir kelimeye, “-me /-ma” olumsuzluk ekini ya da “-mak / -mek” mastar ekini getirebiliyorsak o kelime fiildir; getiremiyorsak o kelime isimdir.

Tamlamalar (İsim Tamlaması – Sıfat Tamlaması)

1. Sıfat Tamlamaları 2. İsim Tamlamaları (Belirtili İsim Tamlaması, Belirtisiz İsim Tamlaması, Zincirleme İsim Tamlaması) *Takısız İsim Tamlaması

96191

 

Bir ismin benzerlerinden ayırt edilebilmesi için başka bir isim, zamir veya sıfatla anlam ilişkisi kurarak oluşturduğu söz öbeğine tamlama denir.

Tamlamalar bir söz öbeğidir ve en az iki kelimeden oluşur, tek sözcüklü tamlama olmaz.

İsim (Ad)

48998

KONU BAŞLIKLARI

1.       Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler

1.       Özel İsim

2.       Cins İsim

2.       Varlıkların Sayılarına Göre İsimler

1.       Tekil İsim

2.       Çoğul İsim

3.       Topluluk İsmi

3.       Varlıkların Oluşuna Göre İsimler

1.       Somut İsim

2.       Soyut isim

Zamir (Adıl)

165189

KONU BAŞLIKLARI

1.       Sözcük Durumundaki Zamirler

1.       Kişi Zamirleri

2.       İşaret Zamirleri

3.       Belgisiz Zamirler

4.       Soru Zamirleri

2.       Ek Durumundaki Zamirler

1.       İyelik Zamirleri

2.       İlgi Zamiri

Vurgu

11035

Sözcük içinde bir hecenin, cümle içinde bir sözcük ya da sözcük grubunun diğerlerine göre daha baskılı, kuvvetli söylenmesine vurgu denir.

Ses Bilgisi

1. Sesler (Ünlü ve Ünsüz Harfler) 2. Ünlü Uyumları (Büyük ve Küçük Ünlü Uyumu) 3. Ses Olayları (Ünsüz Benzeşmesi ve Yumuşaması, Ses Düşmesi ve Türemesi, Ünlü Daralması, Ulama, Kaynaşma, Vurgu)

Sözcük, dili anlamlı en küçük parçasıdır. Sözcüğü meydana getiren ise belli bir harf kalıbına girmiş seslerdir. Ses bilgisi, sözcüklerin temelini oluşturan sesleri, harfleri ve bunlarla ilgili kuralları ele alır.

Anlatım Bozuklukları

296297

 

KONU BAŞLIKLARI

1.       Anlamsal Bozukluklar

1.       Gereksiz Sözcük Kullanılması

2.       Anlamca Çelişen Sözcüklerin Kullanılması

3.       Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması

4.       Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması

5.       Deyimin Yanlış Anlamda Kullanılması

6.       Anlam Belirsizliği

7.       Mantık ve Sıralama Yanlışlığı

2.       Yapısal Bozukluklar

1.       Özne-Yüklem Uyumsuzluğu

2.       Eklerle İlgili Yanlışlar

3.       Öge Eksikliği

4.       Yüklem Eksikliği

5.       Tamlama Yanlışları

6.       Bağlaç Yanlışları

 

Duygu ve düşüncelerimizi karşımızdakine aktarırken kurduğumuz cümlelerin açık ve anlaşılır olması, gereksiz unsurlar taşımaması, çelişkili anlatımlardan uzak olması ve dil bilgisi açısından doğru olması gerekir. Cümlelerimiz bu özellikleri taşımadığında, anlatım bakımından bozuk olur; iletişim tam olarak gerçekleşmez.